Email: vinh@bross.vn

MC hỏi: Dưới góc độ của luật gia thì ông Lê Quang Vinh có bình luận gì về nội dung mà ngày sở hữu trí tuệ năm này đưa ra thưa ông?

Ls Vinh trả lời: Năm nay là năm thứ 19 tính từ năm 2000 – năm đầu tiên WIPO và cộng động quốc tế lấy ngày 26/4 hàng năm làm ngày sở hữu trí tuệ với mục đích nâng cao nhận thức, hiểu biết, tuyên truyền ý nghĩa kinh tế xã hội của sở hữu trí tuệ đối với công chúng và quốc gia, cũng như khuyến khích mọi chủ thể trong xã hội tham gia vào hoạt động sáng tạo tài sản sở hữu trí tuệ. Mỗi năm đều có 1 chủ đề khác nhau. Năm nay chủ đề ngày sở hữu trí tuệ thế giới có liên quan tới thể thao: “Reach for Gold: IP and Sports” (Đường tới Giải Vàng: Sở hữu trí tuệ và Thể thao) cùng tinh thần “Nhanh hơn, mạnh hơn, cao hơn”.

Tôi cho rằng thể thao không chỉ còn là một loại hình giải trí mà nó còn là một ngành công nghiệp giải trí, đóng góp đáng kể vào ngân sách quốc gia, đóng góp cả sự vinh quang, hữu nghị và kết nối mạnh mẽ với thế giới thông qua nhiều ví dụ như hình ảnh tuyệt vời, đậm tinh thần đoàn kết tự tôn của dân tộc khi đội tuyển bóng đã U23 Việt Nam lần đầu tiên trong lịch sử lập nhiều kỳ tích thể thao vĩ đại khi tham gia nhiều giải đấu của khu vực Asean và Châu Á. Chúng ta cũng đang và tiếp tục sẽ có nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường này từ các nhà sản xuất thiết bị thể thao, quần áo cho đến các công ty truyền thông về thể thao cùng hệ thống đồ sộ các báo, đài truyền hình. Họ đang không chỉ góp phần tôn vinh vẻ đẹp của thể thao, đem lại món ăn tinh thần cho công chúng mà còn đóng góp vào việc quảng bá hình ảnh đất nước chúng ta, cũng như đang tạo ra nhiều giá trị kinh tế cho đất nước. Do vậy, gắn sở hữu trí tuệ với thể thao quả làm chủ đề năm nay là một thông điệp mới, thú vị và đầy cảm xúc

MC hỏi: Thưa ông, Lê Quang Vinh, chắc hẳn ông đã chứng kiến nhiều vụ việc tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ. Qua những vụ việc đó theo ông nguyên nhân là do đâu và tại sao các doanh nghiệp vẫn để xảy ra trình trạng đó?

Ls Vinh trả lời: Tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ là hiện tượng tự nhiên, tất yếu và mang tính quốc tế, hiện vẫn đang diễn ra hàng ngày hàng giờ trên thế giới. Nó có thể là tranh chấp lớn có giá trị lên tới cả tỷ đô la Mỹ như tranh chấp giữa các hãng công nghệ lớn nhất của thế giới như Apple vs. Samsung liên quan tới sáng chế hay kiểu dáng smartphone, hay tranh chấp giá trị vài chục tỷ đô la giữa 2 gã khổng lồ Apple vs. Qualcomm xung quanh việc Apple tố cáo Qualcom - nhà sản xuất con chip lớn nhất thế giới cho Iphone – chặt chém giá li-xăng cho việc sử dụng sáng chế liên quan đến con chip do Qualcomm sở hữu. Ở Việt Nam gần đây có 2 tranh chấp bản quyền đang làm nóng các diễn đàn và dư luận là vụ Thần Đồng Đất Việt và Tinh Hoa Bắc Bộ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tranh chấp sở hữu trí tuệ, trong đó có thể kể đến

1. căn nguyên sâu sa nhất là vấn đề thế giới chưa khi nào tìm được điểm cân bằng quyền và lợi ích của bên nắm quyền độc quyền sở hữu trí tuệ, quyền tự do cạnh tranh của đối thủ và quyền tiếp cận thông tin của công chúng. Nói cách khác sở hữu trí tuệ chưa bao giờ hết tranh cãi
2. nhận thức và hiểu biết pháp luật của các bên tham gia hợp đồng khai thác, sử dụng tài sản sở hữu trí tuệ thiếu đầy đủ hoặc thiếu chuyên nghiệp dẫn đến giao kèo bằng các hợp đồng được ký kết với nhiều điều khoản sơ hở, sơ sài, hoặc không đủ rõ về xác định phạm vi quyền và nghĩa vụ của các bên
3. Pháp luật hoặc chưa có quy định đủ rõ ràng hoặc dễ hiểu để có thể thực thi được ngay cũng như pháp luật đi quá chậm so với sự thay đổi của cuộc sống dẫn đến công nghệ thông tin, internet, công nghệ AI làm thay đổi cơ bản nhiều thứ đặc biệt là khoa học công nghệ, mạng xã hội, thế giới ảo
4. Năng lực và hiểu biết của đội ngũ cán bộ, cơ quan thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ còn nhiều hạn chế, không đồng đều và thiếu hệ thống tòa án chuyên biệt về sở hữu trí tuệ dẫn đến nhiều vụ tranh chấp bị xử lý rất chậm gây tâm lý thiếu tin tưởng vào hệ thống thực thi cho các bên tranh chấp
5. Các biện pháp và hình phạt với các hành vi xâm phạm SHTT trên thực tế thường áp dụng nhẹ hơn nhiều so với mức hình phạt nêu trong hệ thống văn bản pháp luật hoặc thậm chí nhiều năm không có vụ án hình sự nào về xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp, xâm phạm quyền tác giả dù hiện tượng xâm phạm, giả mạo, sao chép lậu vẫn phổ biến diễn ra,…dẫn đến ý nghĩa răn đe, ngăn ngừa từ xa của quy định pháp luật trở nên hạn chế

Ở đây chúng ta nên tiếp cận cách hiểu về tranh chấp sở hữu trí tuệ theo đúng nghĩa của nó, nghĩa là các bên tranh chấp về một hoặc nhiều tài sản sở hữu trí tuệ mà mỗi bên đều cho rằng họ có quyền và bị bên kia xâm phạm. Như vậy nó hoàn toàn khác với các tình huống xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ rõ ràng (liên quan đến việc thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ bằng công cụ pháp luật), hoặc tình huống sao chép lậu chương trình máy tính, tác phẩm văn học khoa học và nghệ thuật hoặc giả mạo sở hữu trí tuệ, sản xuất và kinh doanh hàng giả. Các tình huống này ít mang tính tranh chấp hoặc thậm chí có thể coi là thuần túy liên quan đến khía cạnh bảo vệ trật tự xã hội, tính chất lành mành và công bằng của môi trường cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Cá nhân tôi cho rằng tranh chấp sở hữu trí tuệ không nên được nhìn nhận là một hiện tượng thuần túy chỉ mang tính tiêu cực, trái lại mặt tích cực của nó là để giúp hệ thống xét xử của chúng ta đưa pháp luật vào cuộc sống, diễn giải và giải thích pháp luật cho các vụ việc cụ thể nhằm làm rõ đâu là điểm hài hòa, cân bằng lợi ích của các chủ thể nhằm đạt được tôn chỉ cao nhất của pháp luật là công bằng và công lý.

MC hỏi: Mặc dù đã có Luật và cơ quan quản lý về sở hữu trí tuệ (SHTT) nhưng thực tế, hoạt động khai thác SHTT ở nước ta chưa được hiệu quả, thể hiện ở số lượng đơn đăng ký còn ít; hiệu quả khai thác văn bằng bảo hộ, sử dụng nhãn hiệu chưa cao, ít nhãn hiệu, thương hiệu có giá trị lớn trên thế giới. Chúng tôi cũng muốn nghe những phân tích của luật sư Lê Quang Vinh?

Ls Vinh trả lời: Sự thực mà nói đúng là Việt Nam chúng ta vẫn còn đang là một quốc gia nghèo, trình độ khoa học công nghệ còn ở mức rất thấp so với thế giới. Sự thực là chúng ta đang có rất ít tài sản sở hữu trí tuệ. Để thay đổi vận mệnh quốc gia, biến Việt Nam thành một quốc gia phát triển cá nhân tôi nghĩ Việt Nam không có con đường nào khác ngoài con đường phải tập trung vào đổi mới, sáng tạo biến kinh tế thuần nông thành nền kinh tế dựa trên trí thức. Trước mắt chúng ta cần đẩy nhanh việc xây dựng và thông qua chiến lược quốc gia về sở hữu trí tuệ, nâng cao hiểu biết và quyết tâm đạt được sự đồng thuận ở các cấp quản lý nhà nước cao nhất về việc phải coi trọng sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo là mục tiêu mang tính mũi nhọn của quốc gia trong những năm sắp tới, cụ thể có 2 mục tiêu quan trọng nhất mà chúng ta nên hướng tới:

1. Đẩy mạnh việc nghiên cứu, ứng dụng, sử dụng, khai thác tối đa khả năng sinh lợi của của các quyền sở hữu trí tuệ trong các hợp đồng chuyển giao công nghệ, li-xăng, khai thác và đưa vào cuộc sống nguồn dữ liệu khổng lồ của công nghệ thuộc các bằng sáng chế đã hết hiệu lực

2. Khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia vào hoạt động sáng tạo tài sản sở hữu trí tuệ bằng cách tạo lập cơ chế, nền tảng hợp lý mang tính động lực cho họ đầu tư và phát triển khoa học công nghệ, hỗ trợ họ hiện thực hóa việc đưa đổi mới, sáng tạo đó vào áp dụng trong sản xuất kinh doanh, kết nối hiệu quả và liên tục giữa giới nghiên cứu khoa học, trường đại học với các nhà đầu tư, doanh nghiệp gồm cả các doanh nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm với mục đích thương mại hóa sản phẩm sáng tạo đó

MC hỏi: Thưa ông Lê Quang Vinh, theo cá nhân ông thì cần làm gì để Luật sở hữu trí tuệ có thể đến gần hơn với doanh nghiệp, với người dân?

Ls Vinh trả lời: Theo tôi ngoài việc nâng cao năng lực hiểu biết pháp luật nói chung và sở hữu trí tuệ nói riêng của công chúng, giới kinh doanh, nghệ sĩ thì cùng lúc phải đảm bảo được 3 trụ cột sau thì pháp luật sở hữu trí tuệ mới có thể thực sự phát huy công dụng điều tiết, công bằng và hài hòa lợi ích của các chủ thể liên quan:

1. Chất lượng của lập pháp phải đủ tốt để có khả năng tạo ra hệ thống quy phạm pháp luật có chất lượng, đủ rõ, đủ cập nhật với tiến bộ hàng ngày của công nghệ, để luật pháp được hiểu và áp dụng thống nhất cho mọi chủ thể
2. Hệ thống xét xử nói riêng và hệ thống cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ nói chung phải đảm bảo được chất lượng xét xử, có khả năng giải quyết một cách khách quan, công bằng và đúng tiến độ
3. Đội ngũ cán bộ công chức thực thi phải có đủ năng lực, hiểu biết về sở hữu trí tuệ để có thể đủ tự tin đánh giá quyết định đúng đắn một vụ việc cụ thể

Link xem trực tiếp tọa đàm: http://hanoitv.vn/cong-nghe-va-doi-song-ha-noi-huong-ung-ngay-so-huu-tri-tue-the-gioi-2019-v113043.html

Nếu Quý khách hàng có nhu cầu cụ thể cần được tư vấn, vui lòng liên hệ: vinh@bross.vn; điện thoại 0903 287 057; Wechat: wxid_56evtn82p2vf22; Skype: vinh.bross

Bross & Partners, một công ty luật sở hữu trí tuệ được thành lập năm 2008, thường xuyên lọt vào bảng xếp hạng các công ty luật sở hữu trí tuệ hàng đầu của Việt Nam do các tổ chức đánh giá luật sư có uy tín toàn cầu công bố hàng năm như Managing Intellectual Property (MIP), World Trademark Review (WTR1000), Legal 500 Asia Pacific, AsiaLaw Profiles, Asia Leading Lawyers, Asia IP và Asian Legal Business (ALB). Với nhiều năm kinh nghiệm nổi bật và năng lực chuyên môn sâu khác biệt, Bross & Partners có thể giúp khách hàng bảo vệ hoặc tự vệ một cách hiệu quả trong các tranh chấp sở hữu trí tuệ phức tạp ở Việt Nam và nước ngoài liên quan đến bản quyền tác giả, quyền liên quan, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu/thương hiệu và tên miền internet.